Dziś wpis, który ma być odpowiedzią na kilka z najczęściej zadawanych pytań o metodę niestandardową, mającą szansę podbić serca nie tylko trenerów i nauczycieli, ale przede wszystkim samych uczniów, kursantów i entuzjastów coachingu w ogóle. Pytania  pochodzą głównie od studentów, przyszłych coachów neurojęzykowych  oraz dorosłych, którzy zetknęli się dotąd z bardziej tradycyjnymi metodami nauczania i wciąż poszukują metody idealnej dla siebie. Życzymy zatem miłej lektury i zachęcamy do zadawania nowych pytań!

1. Czym jest coaching językowy? Co jest istotą tego procesu?

Coaching językowy jest unikalną metodą nauczania języków obcych, daleką od tradycyjnych metod nauczania poprzez zastosowanie metod i podejścia coachingowego, t.j. takiego poprowadzenia  coachowanego (klienta/ ucznia) żeby proces uczenia się, odkrywania języka oraz umiejętności komunikacji w języku obcym leżał głównie po stronie uczącego się.

Istotą procesu jest nawiązanie relacji coacha z klientem, rozpoznanie i zdiagnozowanie jego potrzeb, braków oraz ambicji językowych, wspólne określenie planu działania, oraz jego realizacji  w oparciu o ten plan. Bardzo ważne jest wysoce zindywidualizowane podejście do coachowanego.

2. Jaka jest różnica między ‘tradycyjnym’ lektorem a coachem językowym?

Lektor w ujęciu tradycyjnym zwykle opiera swoje działania oraz realizuje program zajęć  w oparciu o narzucony mu lub wybrany przez siebie program nauczania. Najczęściej też pracuje w oparciu o podręczniki językowe, testy, zwykle odtwarza niż tworzy. Nastawiony jest również na mierzenie efektów pracy poprzez egzaminy, sprawdziany, itp. które są jednoznacznym i miarodajnym wskaźnikiem postępów w nauce.

Coach językowy, w porozumieniu z coachowanym i za jego zgodą, tworzy program nauczania dla swojego klienta w oparciu o zdiagnozowany typ uczącego się (wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk), jego oczekiwania, wymagania oraz zakres materiału który zamierza opanować. Diagnoza jest wnikliwa ze względu na zapoznanie się z klientem i jak najskuteczniejsze ustalenie jego możliwości oraz celów. Coach językowy towarzyszy coachowanemu w procesie uczenia się, nie daje gotowych odpowiedzi i rozwiązań, zachęca oraz inspiruje coachowanego do samodzielnego szukania odpowiedzi. Coach językowy pozwala i zachęca coachowanego do wypowiedzi przede wszystkim ustnych, umożliwiając mu w ten sposób wyrażenie swoich opinii, wątpliwości, poszukiwań odpowiedzi na wiele intrygujących pytań. Bardzo ważnym elementem coachinu jest nadzorowanie, motywowanie oraz rozmowy coacha z klientem o celach, etapach ich osiągnięcia  oraz uświadamianie sobie przez coachowanego swoich postępów, swoich braków oraz odpowiedzialności za swój proces samorozwoju.

3. Jakie umiejętności są potrzebne w coachingu językowym?

Kluczową umiejętnością jest umiejętność aktywnego słuchania, wysokiej empatii, komunikatywność oraz znajomość technik coachingowych umożliwiających i pozwalających na ‘otwieranie’ klienta na skuteczną komunikację. Ważna jest również umiejętność przestawienia się z pozycji udzielającego odpowiedzi (tak jest w polskim systemie szkolnictwa) na uzyskiwanie odpowiedzi od klienta poprzez zadawanie precyzyjnych i zrozumiałych pytań.

4. Na czym polega sesja coachingowa? Jakie są etapy spotkań? Jaka jest ich struktura?

Sesje przebiegają zwykle zgodnie z zaplanowanym wcześniej programem i treściami ustalonymi z coachowanym. Jeśli np. planuje on w niedługim czasie przeprowadzenie prezentacji w języku obcym i jest to dla niego absolutnym priorytetem, zajmujemy się rozwijaniem języka oraz technik potrzebnych do przeprowadzenia prezentacji. Często to coachowany jest ekspertem w dziedzinie, z której ma odbyć się prezentacja. Nasze sesje są więc okazją do przedyskutowania wielu szczegółów dotyczących tematu prezentacji, a przy tej okazji coachowany ‘ mimochodem ‘  uczy się przedstawiać temat.

W zależności od ustalonej liczby sesji, intensywności kursu oraz językowego poziomu wyjściowego i zamierzonego, a także możliwości coachowanego do pracy samodzielnej, tempo oraz natężenie pracy bardzo się różni. Struktura sesji też nie jest jednolita. Chodzi o to, żeby coachowanego nie zanudzić, a zainspirować. Często natomiast kwestie gramatyczne są poruszane jako drugorzędne, o ile nie stanowią priorytetu w hierarchii ważności ustalonej wraz z coachowanym.

Sesje zwykle wymagają przygotowania coachowanego poprzez opracowanie uzgodnionych materiałów, tak by na samych sesjach coachowany czuł się komfortowo i pewniej znając omawianą tematykę. Tego rodzaju ‘zadania domowe’ mają często charakter bardziej twórczy niż odtwórczy. Ostatnio prosiłam coachowanego o opracowanie swojego wpisu na bloga w języku angielskim, innym razem poprosiłam kogoś o umieszczenie komentarza pod artykułem w języku hiszpańskim. Często proszę o obejrzenie filmu w oryginale lub przygotowanie tekstu ulubionego wykonawcy. W zakresie języka biznes również staramy się, żeby prace domowe przynosiły klientom radość i szereg innych korzyści.

5. Jakie (najpopularniejsze) metody/techniki coachingowe są wykorzystywane w procesie nauczania języka?

Wykorzystuje się wiele modeli coachingowych, m.in. SCARF, PACT PQC,IMAGES, FEELING, Powerful Questions, GROW, FUEL,SMART, CREATE, GSPO i inne.

6. W jakim stopniu lektor łączy metody coachingowe z procesem przyswajania wiedzy językowej?

Stosując powyższe modele coachingowe oraz uświadamiając klientowi najważniejsze kwestie dotyczące pracy mózgu oraz przyswajania wiedzy, jego neuroplastyczności oraz innych zagadnień neurojęzykowych, coach językowy ma możliwość nauczenia języka skutecznie i szybciej. Do tego niezbędne jest jednak przygotowanie oraz zdobycie kwalifikacji  coacha neurojęzykowego (Neurolanguage Coach).

7. Jak budowana jest relacja coach-student podczas sesji coachingowych?

Ponieważ mózg uczy się tylko w sprzyjających warunkach, atmosfera sesji musi być przyjazna i dająca poczucie komfortu coachowanemu. W związku z tym, że wymieniane przez nas informacje są tajne (jeden z wymogów i zasad ICF), Klient ma pewność i zaufanie wobec mnie i powierzanych mi informacji. Pamiętajmy jednak o tym, że coach to nie mentor czy terapeuta, pomagam więc tylko w zakresie kłopotów lub wyzwań językowych.

8. Jak sprawdza Pani efektywność przeprowadzanych spotkań?

Konsultuję z coachowanymi wszelkie ich wątpliwości tak, by mieć pewność, że nie wyjdą z sesji ze mną zdezorientowani czy zagubieni. Upewniam się z każdym razem na ile wiadomości udało im się opanować w trakcie sesji i ile jeszcze muszą poświęcić żeby materiał opanować. Na koniec serii sesji Klient otrzymuje ankietę ewaluacyjną, w której bardzo szczegółowo opisują zdobyte umiejętności, oceniają własne postępy, skuteczność metody, osiągnięte cele oraz stopień zaangażowania w proces nauki. Najważniejsze jest więc jak sam coachowany odczuwa stopień opanowania przez siebie języka.

Efektywność spotkań objawia się zaś najczęściej poprzez szybko zauważaną  przez coachowanego zmianę w postaci większej swobody wypowiedzi i chęci wypowiadania się zwanej potocznie wyzbyciem się bariery językowej.

9. Czy w procesie coachingowym uwzględnia Pani feedback od studentów – ocenę przeprowadzonych zajęć, ćwiczeń, pracy prowadzącego zajęcia? Jeżeli tak, proszę opisać formy oceny.

Uwzględnianie opinii coachowanych jest niezbędne w szlifowaniu warsztatu coacha od względem efektywności poszczególnych technik w procesie nauczania. Nie ma pracy coacha bez oceny coachowanego. Przy okazji wypełnienia ankiety wspomnianej w pkt 8, Klienci proszeni są o ocenę przeprowadzonych zajęć, ćwiczeń, pracy prowadzącego zajęcia. Mogą podać sugestie dotyczące dalszego etapu nauki oraz technik, które chcieliby wypróbować w przyszłości.

10. Jaką formę najczęściej mają Pani sesje coachingowe ?

Zazwyczaj są to spotkania indywidualne. Prowadzę jednak również coaching językowy dla przedsiębiorstw, w których grupy pracowników liczą do 4 osób.

11. Kto najczęściej bierze udział w sesjach coachingowych (jaki jest poziom języka uczestników, grupa zawodowa, motywacja)?

Zwykle są to osoby młode, ambitne, przedsiębiorcze i wykształcone. Reprezentują różne grupy zawodowe (od inżynierów, poprzez logistyków, handlowców, lekarzy aż po księgowe), prowadzę jednak z powodzeniem sesje z młodzieżą w wieku szkolnym, bardzo mnie inspirują.

12. Jaka jest wg Pani przyszłość coachingu językowego w Polsce? Co i w jaki sposób może wpływać na jego dalszy rozwój?

Myślę, że coaching językowy ma szansę zaistnieć i ugruntować swoją pozycję w Polsce, gdzie nie brakuje znakomitych i wykształconych nauczycieli i lektorów. Coaching jednak raczkuje i z pewnością utworzenie instytucji, która kształciłaby lokalnie coachów językowych spopularyzowałaby tę metodę nauczania. W tej chwili kwalifikacje można zdobyć głównie na zagranicznych kursach. Ale kto wie? Być może jest to (i oby) kwestia kilku najbliższych lat, kiedy podejście coachingowe będzie powszechne i pożądane w naszym kraju, gdzie ze sporą rezerwą traktuje się coachów w ogóle. Wierzę jednak, że metoda obroni się sama i wkrótce nikomu nie trzeba będzie tłumaczyć o co w niej chodzi J

Kwestionariusz niniejszego wywiadu jest autorstwa pani Anny Gomulec i jest nierozłącznym elementem rozdziału badawczego w jej pracy magisterskiej pt. „Lektor coachem? Możliwości wykorzystania narzędzi coachingowych na zajęciach z języka obcego”.